Badanie per rectum jest niezbędnym uzupełnieniem każdego badania lekarskiego i ma zasadnicze znaczenie przy następujących dolegliwościach:

Krwawienie z odbytu

Niedokrwistość

Bóle brzucha, bóle okolicy odbytu

Bóle przy wypróżnieniu

Uczucie niepełnego wypróżnienia

Zmiana rytmu wypróżnień (pojawienie się zaparć, biegunek lub naprzemiennych zaparć i biegunek u osoby z prawidłowymi dotąd wypróżnieniami)

Obecność czarnych stolców

Obecność „ołówkowatych” stolców

ÅšwiÄ…d odbytu

Brudzenie kałem, obecność nieprawidłowej wydzieliny z odbytu lub okolicy odbytu

Problemy z oddawaniem moczu u mężczyzn (zbyt częste oddawanie moczu, konieczność wstawania do łazienki również w nocy, zaleganie moczu w pęcherzu po oddaniu moczu)

Brak zgody pacjenta.

Badanie per rectum umożliwia obejrzenie skóry wokół odbytu i wykrycie zmian zapalnych, przetok czy ropni tej okolicy, ocenÄ™ napiÄ™cia zwieracza odbytu (mięśnia, który „zamyka” odbyt, rozluźniajÄ…c siÄ™ tylko w czasie wypróżnienia). Ponadto pozwala wykryć nieprawidÅ‚owoÅ›ci w kanale odbytu oraz w koÅ„cowym odcinku odbytnicy (guzki krwawnicze, potocznie zwane hemoroidami, polipy, owrzodzenia, zwężenia, guzy), a także ocenić wielkość, ksztaÅ‚t i konsystencjÄ™ gruczoÅ‚u krokowego (prostaty) u mężczyzn. Badanie to wykonuje siÄ™ również w przypadku podejrzenia krwawienia z przewodu pokarmowego, za którym przemawia obecność krwi w kale lub obecność czarnego, luźnego („smolistego”) stolca.

Poza zwykłą toaletą okolicy odbytu badanie nie wymaga przygotowań.

W czasie badania pacjent leży zwykle na lewym boku, najlepiej z kolanami podciągniętymi do klatki piersiowej. Lekarz najpierw rozchyla pośladki i ogląda skórę okolicy odbytu. Potem delikatnie wprowadza do odbytu nasmarowany żelem lub wazeliną palec wskazujący i ocenia napięcie zwieracza odbytu, a następnie wprowadza palec maksymalnie głęboko i otacza nim ściany odbytnicy oraz obmacuje gruczoł krokowy u mężczyzn. Po badaniu oczyszcza ligniną okolicę odbytu i ogląda resztki kału pozostałe na rękawiczce. W czasie badania chory może mieć uczucie parcia na stolec, natomiast ból pojawia się tylko wtedy, jeśli w badanej okolicy występują jakieś nieprawidłowości.

Opracowała
lek. med. Edyta Zagórowicz