06 grudnia 2024r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Synonimy  ->
Żylaki odbytu, hemoroidy
Opis  ->
Są to poszerzone (żylakowate) żyły odbytu lub odbytnicy. Guzki krwawnicze mogą występować w początkowym odcinku kanału odbytu (żylaki wewnętrzne) lub w samym odbycie (żylaki zewnętrzne). Guzki krwawnicze pozostają często niezauważane przez wiele lat – aż do czasu wystąpienia krwawienia.
Objawy  ->
  • Najczęstszym początkowym objawem jest krwawienie z odbytu. Żywoczerwona krew pojawia się w postaci smug na powierzchni stolca, na papierze toaletowym lub jako niewielka strużka wyciekająca z odbytu tuż po oddaniu stolca. Prawie zawsze powoduje czerwonawe zabarwienie wody w muszli klozetowej
  • Ból lub swędzenie okolicy odbytu po oddaniu stolca, czasem także śluzowa wydzielina z odbytu
  • Wyczuwalny guzek w okolicy odbytu
  • Uczucie niepełnego wypróżnienia po oddaniu stolca (objaw stosunkowo rzadki, towarzyszy tylko dużym hemoroidom)
  • Zapalenie i obrzęk okolicy odbytu


  • Kontaktu z lekarzem wymaga:
  • Pojawienie się twardego, zwykle bolesnego, guzka w miejscu, gdzie są żylaki odbytu
  • Silne dolegliwości bólowe, nie ustępujące po popularnych środkach przeciwbólowych
  • Każde krwawienie z odbytu wymaga badania przez odbyt (per rectum), a w niektórych przypadkach także anoskopii lub rektoskopii w celu wykluczenia raka jelita grubego (patrz: badania dodatkowe)
  • Przyczyny  ->
    Powstanie guzków krwawniczych odbytu jest wynikiem podwyższonego ciśnienia w naczyniach żylnych odbytu lub odbytnicy.

    Czynniki sprzyjające zachorowaniu
  • Dieta z małą ilością błonnika
  • Częste zaparcia
  • Siedzący tryb pracy (choroba kierowców ciężarówek i pilotów), ale także długotrwała praca w pozycji stojącej
  • Otyłość
  • Ciąża
  • Osłabienie napięcia mięśni w starszym wieku, po zabiegu operacyjnym okolicy odbytu lub po nacięciu krocza podczas porodu
  • Choroby wątroby
  • Seks analny
  • Nadciśnienie w układzie żyły wrotnej
  • Zapobieganie  ->
  • Unikanie nadmiernego parcia na stolec i długiego przebywania na desce klozetowej – choć oddawanie stolca nie powinno odbywać się w pośpiechu
  • Zmniejszenie masy ciała u osób otyłych
  • Stosowanie diety z dużą ilością błonnika (patrz: zalecenia ogólne)
  • Wypijanie 8-10 szklanek wody dziennie (przy braku regularnych wypróżnień i skłonności do zaparć)
  • Ruch i regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych
  • Przebieg  ->
    Żylaki odbytu zwykle ustępują w wyniku prawidłowego postępowania. Niekiedy objawy mogą nawracać, szczególnie w sytuacjach nasilonych, długotrwałych zaparć stolca. Przypadki nie poddające się leczeniu zachowawczemu mogą wymagać interwencji chirurgicznej.
    Powikłania  ->
  • Niedokrwistość (anemia) w wyniku niedoboru żelaza w przypadkach ze znacznym lub długotrwałym krwawieniem
  • Zakrzep w świetle żylaka powodujący nagły, bardzo silny ból
  • Infekcja bakteryjna lub owrzodzenie guzka krwawniczego
  • Badania  ->
  • Pierwszym badaniem jest zwykle badanie przez odbyt (per rectum), w czasie którego lekarz ogląda i bada palcem odbyt i jego okolicę
  • W celu rozpoznania konieczna może być anoskopia (badanie odbytu za pomocą anoskopu – krótkiej rurki z układem soczewek i znajdującym się na jej końcu źródłem światła) lub proktoskopia/rektoskopia (metoda, w której lekarza bada odbytnicę i końcowy odcinek jelita grubego przy pomocy proktoskopu/rektoskopu – podobnego do anoskopu, lecz nieco dłuższego urządzenia)
  • Cel leczenia  ->
    Podstawowym celem leczenia jest złagodzenie dolegliwości.
    Leczenie  ->
    Zalecenia ogólne
  • Bardzo duże znaczenie ma odpowiednia profilaktyka (patrz: sposoby zapobiegania)
  • W ostrym okresie choroby ból często ustępuje po nasiadówkach z ciepłej wody lub kory dębu (dostępna w aptece bez recepty – przygotować zgodnie z instrukcją obsługi i powtarzać kilka razy dziennie)
  • W przypadkach z silnym bólem i obrzękiem, spowodowanymi wypadnięciem żylaka lub zakrzepem w jego świetle, pomocny może okazać się 24-godzinny wypoczynek w łóżku i przykładanie lodu na okolicę odbytu
  • Jeśli dolegliwości utrzymują się pomimo stosowania się do wyżej wymienionych zaleceń, niezbędne może okazać się leczenie operacyjne
  • Umieszczenie stóp na niskim stołeczku w czasie siedzenia na muszli klozetowej, co znacznie ułatwia oddanie stolca
  • Odpowiednia toaleta okolicy odbytu po oddaniu stolca przy pomocy miękkiego papieru toaletowego

  • Istotne znaczenia ma odpowiednia dieta zapobiegająca występowaniu zaparć zawierająca duże ilości pokarmów bogatych w błonnik, takich jak świeże owoce, warzywa (szczególnie strączkowe), ciemne razowe pieczywo, płatki śniadaniowe. Zaleca się picie dużej ilości wody co sprzyja zachowaniu prawidłowej konsystencji stolca.
    Nie ma żadnych ograniczeń co do aktywności ruchowej. Regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych korzystnie wpływa na pracę jelit.

    Leczenie farmakologiczne
  • Stosowane są leki doustne o działaniu wenoprotekcyjnym (ochraniającym naczynia żylne) i przeciwbólowym oraz leki stosowane miejscowo – maści i czopki ze środkami znieczulającymi, przeciwzapalnymi i ściągającymi
  • W przypadku zaparć (obok diety) zaleca się stosowanie środków zmiękczających stolec (parafina płynna, laktuloza)
  • Leczenie operacyjne  ->
    W przypadku niepowodzenia opisanych powyżej sposobów postępowania konieczne może się okazać leczenie operacyjne. Wykonywane są również zabiegi chirurgiczne, takie jak:
  • Zaciśnięcie hemoroidów przy pomocy specjalnych gumowych opasek zakładanych u ich podstawy
  • Skleroterapię/obliterację (wstrzyknięcie do wnętrza żylaków substancji powodującej ich zarastanie)
  • Zabiegi kriochirurgiczne (zamrożenie żylaków ciekłym azotem)
  • Koagulację (wypalenie żylaków laserem lub promieniowaniem podczerwonym)
  • I wreszcie, nadal w Polsce najpopularniejszy zabieg, haemoroidektomię, czyli operacyjne wycięcie guzków krwawniczych
  • Podpis  ->
    Opracował
    lek. med. Robert Olewiński

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.