04 grudnia 2024r.
Opis
Swędzenie okolicy odbytu może być wynikiem różnych chorób okolicy odbytu lub schorzeń ogólnoustrojowych. Występuje praktycznie w każdym wieku i niezależnie od płci.
Objawy
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Występowanie świądu odbytu, który nie ustępuje lub nasila się mimo stosowania opisanego poniżej postępowania wymaga konsultacji lekarskiej. Pomoc lekarska jest także niezbędna w przypadku, gdy podczas trwania dolegliwości pojawia się gorączka lub inne objawy zakażenia skóry wokół odbytu.
Przyczyny
Przyczyny świądu odbytu tradycyjnie dzieli się na miejscowe i ogólnoustrojowe. Do pierwszej grupy zalicza się:
Wszelkie stany przebiegające ze wzmożoną wilgotnością tej okolicy lub obecnością nieprawidłowej wydzieliny z odbytu, między innymi przetoka, szczelina, żylaki, nowotwory, wypadanie odbytu lub odbytnicy, choroby zapalne jelita grubego
Zaniedbania natury higienicznej
Nadmierne pocenie się
Alergiczne zapalenie skóry w wyniku nadwrażliwości na przykład na mydło lub płyny do kąpieli, proszki do prania, dezodoranty, bieliznę produkowaną z materiałów syntetycznych
Choroby kobiece objawiające się obfitą wydzieliną z pochwy
Zakażenia okolicy odbytu, na przykład grzybica, owsica, świerzb, wszawica
Niektóre choroby skóry, na przykład łuszczyca
Do ogólnoustrojowych przyczyn występowania świądu odbytu zalicza się między innymi: Cukrzycę
Żółtaczkę
Choroby alergiczne
Bardzo trudnym problemem diagnostycznym i leczniczym jest tak zwany świąd samoistny, w którym mimo przeprowadzenia wszelkich możliwych badań, nie udaje się ustalić ostatecznej przyczyny.
Do ogólnoustrojowych przyczyn występowania świądu odbytu zalicza się między innymi:
Bardzo trudnym problemem diagnostycznym i leczniczym jest tak zwany świąd samoistny, w którym mimo przeprowadzenia wszelkich możliwych badań, nie udaje się ustalić ostatecznej przyczyny.
Zapobieganie
Przebieg
Zwykle możliwe jest pełne wyleczenie po ustaleniu przyczyny świądu i wdrożeniu odpowiedniej terapii. W przypadkach o niejasnej przyczynie zwykle również udaje się w pełni zlikwidować nieprzyjemne dolegliwości.
Powikłania
Badania
Rozpoznanie świądu odbytu jest zwykle proste na podstawie rozmowy lekarza z pacjentem i badania okolicy odbytu i nie wymaga dodatkowych badań laboratoryjnych. Dużo trudniejszym zadaniem jest jednak identyfikacja czynnika odpowiedzialnego za wystąpienie świądu. W celu ustalenia dokładnego rozpoznania konieczne może być wykonanie szeregu badań ogólnych i specjalistycznych w kierunku wszystkich, wymienionych wyżej, potencjalnych przyczyn świądu. W trakcie diagnostyki i leczenia przydatna jest ścisła współpraca internisty, specjalisty chorób odbytu lub chirurga, ginekologa i dermatologa.
Cel leczenia
W przypadkach o znanej przyczynie świądu celem leczenia jest jej zlikwidowanie, co prowadzi do ustąpienia nieprzyjemnych objawów. W przypadkach świądu samoistnego dąży się do maksymalnego złagodzenia dolegliwości i umożliwienia pacjentowi prowadzenia normalnego trybu życia.
Leczenie
Zalecenia ogólne
Regularna kąpiel lub prysznic, unikanie silnego tarcia ręcznikiem okolicy odbytu, unikanie płynów do kąpieli, stosowanie łagodnych mydeł nawilżających
Niestosowanie dezodorantów na okolicę odbytu
Po oddaniu stolca oczyszczenie okolicy odbytu miękkim papierem toaletowym, nawilżoną gazą lub delikatne obmycie ciepłą wodą z mydłem
Noszenie luźnej, bawełnianej bielizny, unikanie wyrobów z materiałów syntetycznych
Dla miesiączkujących kobiet korzystne jest zastąpienie podpasek tamponami dopochwowymi
Unikanie mocno przyprawionych, ostrych potraw, a także kawy, herbaty, alkoholu i kakao, gdyż w opinii większości chorych nasilają one objawy choroby
Unikanie wysiłku fizycznego prowadzącego do silnego pocenia się
Leczenie farmakologiczne Stosowanie na okolicę odbytu gotowych lub przygotowywanych w aptece na zamówienie maści i żelów o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym
W przypadkach znacznego nasilenia objawów pomocne mogą okazać się leki uspokajające stosowane pod ścisłą kontrolą lekarza
Leczenie farmakologiczne
Leczenie operacyjne
Leczenie zabiegowe stosowane jest stosunkowo rzadko i tylko w przypadkach nasilonego świądu nie poddającego się leczeniu zachowawczemu. Najczęściej wykonywane zabiegi to:
Operacyjne leczenie wymienionych powyżej chorób mogących prowadzić do wystąpienia świądu odbytu
Wstrzykiwanie alkoholu etylowego w okolicę odbytu i krocza w celu porażenia zaopatrujących ten obszar nerwów
Nacinanie skóry i tkanki podskórnej wokół odbytu w celu uszkodzenia okolicznych, drobnych nerwów skórnych
Podpis
Opracował
lek. med. Robert Olewiński
lek. med. Robert Olewiński
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -