12 listopada 2024r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Opis  ->
Ucho człowieka składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego. W skład ucha środkowego wchodzi błona bębenkowa, jama bębenkowa,w której znajdują się kosteczki słuchowe, przestrzenie pneumatyczne (wypełnione powietrzem) kości skroniowej oraz trąbka słuchowa. Trąbka słuchowa łączy jamę bębenkową z gardłem. Odpowiada za regulację ciśnienia atmosferycznego w jamie bębenkowej i jej przewietrzanie oraz odprowadza śluz i wydzieliny z jamy bębenkowej. Jest także drogą, dzięki której bakterie i wirusy z gardła mogą przenosić się do jamy bębenkowej. Zapalenie ucha środkowego polega na nadmiernej produkcji wydzieliny (surowiczej, śluzowej czy ropnej) wskutek przeniesienia infekcji z gardła. Także gdy trąbka słuchowa jest niedrożna często dochodzi do zaburzeń ciśnienia w jamie bębenkowej, co z kolei powoduje obrzęk błony śluzowej oraz wzmożone wydzielanie śluzu. Prowadzi to do zastoju wydzieliny w obrębie jamy bębenkowej. Nagromadzona wydzielina, która powstaje z powodu stanu zapalnego i ma dodatkowo utrudniony odpływ z powodu upośledzenia drożności trąbki słuchowej może doprowadzić do pęknięcia błony bębenkowej. W ten sposób znajduje sobie ona drogę ujścia, co można zaobserwować jako wyciek z ucha.
Niedrożność trąbki może być spowodowana przez alergiczny obrzęk błony śluzowej wyścielającej trąbkę, przewlekłe zapalenie zatok czy przerośnięty migdałek gardłowy zamykający jej ujście. Przyczyny mogą być jednak inne.
U dzieci trąbka słuchowa jest krótsza i ustawiona niemal poziomo, co sprzyja do przenoszenia się infekcji z jamy nosowogardłowej do jamy bębenkowej.
Zakażenie z jamy bębenkowej może przenosić się – przy braku odpowiedniego leczenia – do sąsiadujących struktur czaszki, powodując niebezpieczne dla chorego powikłania.
Objawy  ->
  • Gorączka – u osób starszych może nie występować
  • Dreszcze
  • Pulsujący ból ucha, nasilający się w nocy
  • Szum w uchu
  • Niedosłuch
  • Wrażenie ucisku i pełności w uchu
  • Szmery w uchu przy ziewaniu, połykaniu czy kichaniu
  • U niemowląt zmniejszenie apetytu, niechęć do ssania

    Kontaktu z lekarzem wymaga
    Stwierdzenie objawów mogących sugerować rozwój zapalenia ucha środkowego.

    Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga
  • Pojawienie się nowych niepokojących objawów
  • Nagły głęboki ból głowy
  • Zawroty głowy
  • Gorączka i dreszcze
  • Pogorszenie stanu ogólnego chorego
  • Przyczyny  ->
    Choroba może być wywołana przez wirusy lub bakterie. Patogeny wnikają do ucha środkowego najczęściej z gardła poprzez trąbkę słuchową. Możliwe jest także zakażenie drogą krwi. Bakterie z zewnętrz mogą dostać się do ucha również przez uszkodzona błonę bębenkową. Inną przyczyną zapalenia ucha środkowego może być niesprawność trąbki słuchowej, dziki czemu powstają zaburzenia w przewietrzaniu ucha środkowego i nadmierna produkcja śluzowej wydzieliny.
    Na rozwój choroby bardziej narażone są:
  • Niemowlęta i dzieci
  • Osoby, u których trąbka słuchowa jest niedrożna lub występują zaburzenia w jej frakcjonowaniu
  • Osoby, z wrodzonymi wadami podniebienia
  • Osoby, u których występuje przerost migdałka gardłowego, skrzywienie przegrody nosa, przewlekłe zapalenie zatok
  • Alergicy
  • Osoby, u których w rodzinie częściej występuje zapalenie ucha – uwarunkowane jest to budową czaszki
  • Zapobieganie  ->
    Nie ma szczególnych sposobów zapobiegania. Należy starannie leczyć wszystkie infekcje w obrębie jamy nosowo gardłowej, zwłaszcza u dzieci. Powyższe dotyczy także zapalenia ucha zewnętrznego.
    Osoby u których istnieją predyspozycje do zachorowania, takie jak przerośnięty migdałek gardłowy czy skrzywiona przegroda powinny zasięgnąć porady otolaryngologa.
    Przebieg  ->
    Szybkie rozpoczęcie skutecznego leczenia pozwala no ogół na całkowite wyleczenie choroby. Należy jednak pamiętać o tym, że mogą się rozwinąć niebezpieczne powikłania, dlatego zawsze należy być czujnym i nie wolno bagatelizować najmniejszych, niepokojących objawów. W przypadku rozwinięcia się powikłań zapalenia ucha środkowego istnieją możliwości skutecznego postępowania. Brak właściwego leczenia może spowodować nieodwracalne dla zdrowia pacjenta następstwa.
    Powikłania  ->
  • Przejście procesu zapalnego na ucho wewnętrzne
  • Samoistna perforacja (pęknięcie) błony bębenkowej
  • Zapalenie wyrostka sutkowatego
  • Zapalenie kości skalistej
  • Porażenie nerwu twarzowego
  • Utrata słuchu typu przewodzeniowego i odbiorczego
  • Ropień nadtwardówkowy
  • Zapalenie opon mózgowych
  • Ropień mózgu
  • Zakrzepica zatoki jamistej
  • Ropniak podtwardówkowy
  • Wodogłowie
  • Niedosłuch lub trwała utrata słuchu
  • Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci
  • Badania  ->
    W celu zdiagnozowania zapalenia ucha środkowego wykonuję się otoskopię. Ponadto bada się słuch za pomocą prób stroikowych. Konieczne zwykle jest również wykonanie zdjęcia Rtg kości skroniowej. W niektórych przypadkach może być potrzebne wykonanie badań krwi – oznacza się morfologię, OB oraz CRP.
    Do badania na posiewu pobiera się wydzielinę z ucha środkowego (po wykonaniu nacięcia błony bębenkowej lub przy pękniętej błonie bębenkowej), ewentualnie wymaz z jamy nosowo-gardłowej.
    Cel leczenia  ->
    Celem leczenia zapalenia ucha środkowego jest zahamowanie rozwoju procesu zapalnego i jego niekorzystnych następstw. Dzięki leczeniu farmakologicznemu i w niektórych przypadkach operacyjnemu, uzyskuje się całkowitą poprawę stanu zdrowia.
    Leczenie  ->
    Zalecenia ogólne
    Choremu należy zapewnić spokój i wypoczynek. Nie ma szczególnych zaleceń dietetycznych. Wysiłek powinien być dostosowany do możliwości chorego. W ostrym okresie choroby zaleca się pozostawanie w łóżku.

    Leczenie farmakologiczne
    W przypadku zakażenia bakteryjnego leczenie zapalenia ucha środkowego polega na podawaniu antybiotyków, których zadaniem jest zniszczenie bakterii, które spowodowały infekcję. Ponadto stosowane są leki przeciwobrzękowe i przeciwhistaminowe, których zadaniem jest zmniejszenie obrzęku błony śluzowej trąbki słuchowej i gardła, co powinno poprawić drożność trąbki słuchowej i ułatwić odpływ wydzieliny z ucha. Aby zmniejszyć gęstość wydzieliny stosuje się mukolityki.
    Aby zmniejszyć przykre dolegliwości bólowe stosuje się leki przeciwzapalne, np. paracetamol.
    W niektórych przypadkach konieczne może się okazać wykonanie paracentezy. Zabieg polega na nacięciu błony bębenkowej, dzięki czemu uzyskujemy możliwość ewakuacji wydzieliny z ucha środkowego, a na podstawie wykonanego posiewu możemy precyzyjnie ustalić przyczynę choroby.
    Leczenie operacyjne  ->
    W przypadku przewlekłego zapalenia środkowego stosuje się leczenie operacyjne. Zabieg polega na odsłonięciu struktur ucha środkowego i całkowitym usunięciu źródła infekcji.
    Podpis  ->
    lek. med. Romana Rajba

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.