24 listopada 2024r.
Synonimy
Hipertyreoza, wole nadczynne, wole toksyczne
Opis
Jest to choroba spowodowana nadmierną produkcją hormonów tarczycy. Tarczyca jest niewielkim gruczołem wewnątrzwydzielniczym w kształcie motyla, położonym w dolnej części szyi (z przodu, wokół tchawicy). Wydzielane przez tarczycę hormony biorą udział we wszystkich procesach metabolicznych ustroju.
Nadczynność tarczycy występuje u osób obojga płci, częściej jednak u kobiet. Najwyższą zachorowalność obserwuje się u osób w wieku 20-50 lat. Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Graves-Basedowa i wole wieloguzkowe toksyczne; nieco rzadsze stanowią wole toksyczne jednoguzkowe (choroba Plummera) oraz spożywanie nadmiernych dawek jodu.
Nadczynność tarczycy występuje u osób obojga płci, częściej jednak u kobiet. Najwyższą zachorowalność obserwuje się u osób w wieku 20-50 lat. Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Graves-Basedowa i wole wieloguzkowe toksyczne; nieco rzadsze stanowią wole toksyczne jednoguzkowe (choroba Plummera) oraz spożywanie nadmiernych dawek jodu.
Objawy
Ponadto w chorobie Graves-Basedowa występuje wytrzeszcz gałek ocznych w wyniku stanu zapalnego w oczodole (oftalmopatia), powodujący niekiedy podwójne widzenie oraz ból i pieczenie oczu wskutek niedomykania się powiek i wysychania rogówek.
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Każdy chory z podejrzeniem nadczynności tarczycy
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
Przyczyny
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Zapobieganie
W chwili obecnej nie są znane skuteczne metody zapobiegania chorobie.
Przebieg
W nadczynności tarczycy stosuje się leczenie farmakologiczne, chirurgiczne lub radioterapię. Możliwe są nawroty choroby po leczeniu. W niektórych przypadkach nadczynność tarczycy ustępuje bez leczenia, ale zwlekanie z wizytą u lekarza może mieć groźne skutki, gdyż przełom tarczycowy w przebiegu choroby Graves-Basedowa jest chorobą potencjalnie śmiertelną, a nieleczona oftalmopatia prowadzi do utraty wzroku.
Powikłania
Badania
Cel leczenia
Podstawowym celem leczenia jest normalizacja stężeń hormonów tarczycy w surowicy oraz zapobieganie powikłaniom.
Chory z ciężką nadczynnością tarczycy powinien być leczony w szpitalu. Wybór sposobu leczenia nadczynności tarczycy (farmakologiczne, chirurgiczne, radiojodem) zależy od przebiegu choroby, wielkości wola, wieku chorego, chorób współistniejących i wyników badań dodatkowych. W leczeniu oftalmopatii stosowane są leki sterydowe, naświetlania tkanek oczodołu oraz chirurgiczne powiększanie oczodołu.
Chory z ciężką nadczynnością tarczycy powinien być leczony w szpitalu. Wybór sposobu leczenia nadczynności tarczycy (farmakologiczne, chirurgiczne, radiojodem) zależy od przebiegu choroby, wielkości wola, wieku chorego, chorób współistniejących i wyników badań dodatkowych. W leczeniu oftalmopatii stosowane są leki sterydowe, naświetlania tkanek oczodołu oraz chirurgiczne powiększanie oczodołu.
Leczenie
Zalecenia ogólne
Zaleca się stosowanie diety bogatobiałkowej.
W ostrym okresie choroby wskazane jest maksymalne ograniczenie aktywności fizycznej.
Palenie papierosów pogarsza przebieg choroby Graves-Basedowa.
Leczenie farmakologiczneLeki przeciwtarczycowe hamujące syntezę hormonów tarczycy
Leki beta-adrenolityczne (beta-blokery), zwalniające pracę serca
Jod radioaktywny (I131), wybiórczo gromadzony przez komórki tarczycy i niszczący je
Leki sterydowe, stosowane w chorobie Graves-Basedowa o ciężkim przebiegu i/lub z oftalmopatią
Zaleca się stosowanie diety bogatobiałkowej.
W ostrym okresie choroby wskazane jest maksymalne ograniczenie aktywności fizycznej.
Palenie papierosów pogarsza przebieg choroby Graves-Basedowa.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie operacyjne
U chorych ze wskazaniami do leczenia operacyjnego wykonuje się subtotalną strumektomię (prawie całkowite wycięcie tarczycy z pozostawieniem kikutów płatów bocznych). U chorych z nasiloną oftalmopatią wykonuje się plastykę ścian oczodołu, aby zwiększyć jego pojemność i zmniejszyć wytrzeszcz.
Podpis
Opracowała
lek. med. Agnieszka Madej-Pilarczyk
Zakład Endokrynologii, Instytut CMDiK
lek. med. Agnieszka Madej-Pilarczyk
Zakład Endokrynologii, Instytut CMDiK
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -