21 listopada 2024r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Opis  ->
Tarczyca jest niewielkim gruczołem wewnątrzwydzielniczym w kształcie motyla, położonym w dolnej części szyi (z przodu wokół tchawicy). Guzek tarczycy jest najczęściej łagodnym gruczolakiem lub torbielą, ale może być także (kilkakrotnie rzadziej) rakiem tarczycy, który może dawać przerzuty i być groźną dla życia chorobą. Odróżnienie guzka łagodnego od złośliwego na podstawie wczesnych objawów jest niemożliwe, gdyż są one identyczne.
Guzki tarczycy częściej występują u kobiet.
Wskutek katastrofy w Czernobylu zwiększyła się liczba zachorowań na raka tarczycy wśród młodych dorosłych i dzieci.
Objawy  ->
  • Pojawienie się w obrębie tarczycy wyczuwalnego guzka
  • Ból i tkliwość tarczycy
  • Trudności w połykaniu, uczucie przeszkody w gardle
  • Chrypka
  • Duszność (rzadko)
  • Nadczynność lub niedoczynność tarczycy
  • Powiększenie szyjnych węzłów chłonnych (w przypadku raka tarczycy dającego przerzuty)


  • Kontaktu z lekarzem wymaga:
  • Każdy chory, u którego stwierdzono guzek tarczycy, szczególnie jeśli towarzyszy temu chrypka, duszność lub powiększenie węzłów chłonnych na szyi
  • Pojawienie się objawów ubocznych leczenia farmakologicznego
  • Objawy niedoczynności tarczycy u chorego po operacji (zmęczenie, obrzęki, tycie, suchość skóry, wypadanie włosów, spadek popędu płciowego)


  • Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
    W okresie pooperacyjnym – ból, krwawienie, obrzęk rany pooperacyjnej, duszność, drętwienie kończyn, kurcze mięśniowe u chorego po zabiegu chirurgicznym na tarczycy.
    Przyczyny  ->
    Jedna z postaci raka tarczycy – rak rdzeniasty – w większości przypadków występuje rodzinnie. Prawie we wszystkich przypadkach raka tarczycy stwierdza się nieprawidłowości materiału genetycznego. Zachorowaniu na raka tarczycy sprzyja dieta uboga w jod oraz ekspozycja na promieniowanie jonizujące (także radioterapia okolicy głowy, szyi i klatki piersiowej).
    Zapobieganie  ->
  • Zaleca się spożywanie soli jodowanej – Polska leży na obszarze umiarkowanego niedoboru jodu
  • Należy unikać naświetlań głowy i szyi z błahych powodów
  • Rodziny obciążone rakiem tarczycy powinny zostać objęte poradnictwem genetycznym
  • Przebieg  ->
    Guzki tarczycy można wyleczyć chirurgicznie. W przypadku raka tarczycy po operacji stosuje się uzupełniające leczenie jodem radioaktywnym, a niekiedy także inne metody radioterapii. Wcześnie wykryty rak tarczycy rokuje dobrze.
    Powikłania  ->
  • Naciekanie raka tarczycy na sąsiadujące narządy szyi, co powoduje konieczność usunięcia węzłów chłonnych i niektórych mięśni szyi
  • Przerzuty raka tarczycy do narządów odległych
  • Niedoczynność tarczycy po jej całkowitym usunięciu z powodu raka
  • Pooperacyjna niedoczynność przytarczyc
  • Bezgłos lub chrypka wskutek uszkodzenia strun głosowych przez naciek raka lub jako powikłanie zabiegu operacyjnego
  • Badania  ->
  • Badania hormonalne – stężenie wolnych (niezwiązanych z białkiem) hormonów tarczycy (FT4 i FT3) oraz TSH (hormonu przysadkowego, regulującego funkcję tarczycy)
  • Badanie ultrasonograficzne tarczycy
  • Scyntygrafia tarczycy i jodochwytność (zdolność tarczycy do wychwytu i gromadzenia jodu radioaktywnego)
  • Cienkoigłowa biopsja aspiracyjna (BAC) – u większości chorych pozwala wykluczyć raka i uniknąć operacyjnego usunięcia tarczycy
  • RTG klatki piersiowej – pozwala stwierdzić, czy guzek tarczycy nie uciska tchawicy, a w przypadku raka wykluczyć przerzuty do płuc
  • USG jamy brzusznej – w przypadku raka pozwala wykluczyć przerzuty do narządów jamy brzusznej
  • Cel leczenia  ->
  • Jak najwcześniejsze wykrycie raka tarczycy i chirurgiczne jego usunięcie
  • Terapia uzupełniająca, mająca na celu zahamowanie postępu choroby nowotworowej
  • Leczenie ewentualnych powikłań po operacji tarczycy

  • Leczenie różni się w zależności od charakteru guzka. Gruczolak można:
  • usunąć chirurgicznie
  • leczyć radiojodem, jeśli wykazuje cechy nadczynności
  • ostrzykiwać stężonym etanolem

  • Torbiele tarczycy można obliterować (zamykać) injekcjami z antybiotyku, ale nie jest to metoda powszechnie stosowana.
    Leczenie  ->
    Zalecenia ogólne
    Po operacji zaleca się stopniowy powrót do normalnej aktywności fizycznej. Nie jest konieczne stosowanie diety. W przypadku trudności w mówieniu wskazane jest leczenie u foniatry.

    Leczenie farmakologiczne
  • Leki przeciwtarczycowe u chorych z nadczynnością tarczycy; zastępcze podawanie hormonów tarczycy u chorych z niedoczynnością
  • Radiojod (I131) w terapii uzupełniającej raka tarczycy
  • Leki przeciwbólowe w razie konieczności
  • Hormony tarczycy podawane w celu leczenia pooperacyjnej niedoczynności tarczycy oraz zahamowania czynności przysadki mózgowej u chorych po operacji raka tarczycy
  • Leczenie operacyjne  ->
  • Chirurgiczne leczenie guzka tarczycy obejmuje usuniecie jednego płata tarczycy (lobektomia, subtotalna strumektomia)
  • U chorych z rozpoznanym rakiem usuwa się całą tarczycę (totalna strumektomia), a następnie stosuje leczenie radiojodem w celu zniszczenia mikroprzerzutów. Niekiedy konieczna jest radioterapia
  • Podpis  ->
    Opracowała
    lek. med. Agnieszka Madej-Pilarczyk
    Zakład Endokrynologii, Instytut CMDiK

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.