21 listopada 2024r.
Opis
Polega na zwiększeniu w surowicy stężenia parathormonu – hormonu przytarczyc, którego nadmiar powoduje hiperkalcemię (wzrost poziomu wapnia) oraz hipofosfatemię (spadek poziomu fosforanów) we krwi. Przytarczyce to niewielkie narządy wewnętrznego wydzielania, położone w obrębie szyi tuż obok tarczycy. Nadczynność przytarczyc wpływa na kości, zęby, naczynia krwionośne, nerki, układ pokarmowy, ośrodkowy układ nerwowy i skórę. Choroba atakuje zarówno kobiety, jak i mężczyzn, dotyczy chorych w różnym wieku, jednak najczęściej chorują osoby w wieku 30-50 lat.
Objawy
Niekiedy choroba może przebiegać bezobjawowo, a zwiększone stężenie wapnia w surowicy wykrywane jest przypadkowo.
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
Chory z objawami przełomu hiperkalcemicznego (postępujące osłabienie, zwiększenie ilości oddawanego moczu, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, śpiączka).
Przyczyny
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Zapobieganie
W chwili obecnej nie są znane sposoby zapobiegania pierwotnej nadczynności przytarczyc. W przypadku rodzinnego występowania choroby lub stwierdzenia guzów innych narządów wewnątrzwydzielniczych zalecane jest poradnictwo genetyczne. Wtórnej nadczynności przytarczyc można zapobiegać poprzez staranne leczenie chorób będących przyczyną niewydolności nerek i zaburzeń wchłaniania.
Przebieg
Możliwe jest całkowite operacyjne wyleczenie gruczolaków przytarczyc.
Powikłania
Badania
Cel leczenia
Leczenie
Zalecenia ogólne
Zaleca się spożywanie diety ubogowapniowej (z ograniczeniem mleka i jego przetworów) oraz wypijanie dostatecznie dużej ilości płynów w celu niedopuszczenia do tworzenia się kamieni nerkowych. Przeciwwskazane są potrawy ostre i mocno przyprawione, które mogą drażnić żołądek i sprzyjać powstawaniu wrzodów.
Nie jest konieczne ograniczanie aktywności fizycznej (z wyjątkiem okresu pooperacyjnego).
Należy unikać urazów z uwagi na zwiększone ryzyko złamań kości.
Leczenie farmakologiczneDiuretyki, powodujące zwiększone wydalanie sodu i wapnia
Kalcytonina (hormon, produkowany przez komórki C tarczycy, obniżający stężenie wapnia w surowicy), sterydy, bifosfoniany w iniekcjach dożylnych w leczeniu przełomu hiperkalcemicznego
Kalcytonina w iniekcjach, bifosfoniany i diuretyki doustnie u chorych z hiperkalcemią, spowodowaną przerzutami nowotworowymi do kości
Przeciwwskazane są leki zobojętniające treść żołądkową, zawierające wapń
Wapń i witamina D w przypadku pooperacyjnej niedoczynności przytarczyc
Zaleca się spożywanie diety ubogowapniowej (z ograniczeniem mleka i jego przetworów) oraz wypijanie dostatecznie dużej ilości płynów w celu niedopuszczenia do tworzenia się kamieni nerkowych. Przeciwwskazane są potrawy ostre i mocno przyprawione, które mogą drażnić żołądek i sprzyjać powstawaniu wrzodów.
Nie jest konieczne ograniczanie aktywności fizycznej (z wyjątkiem okresu pooperacyjnego).
Należy unikać urazów z uwagi na zwiększone ryzyko złamań kości.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie operacyjne
Gruczolaki przytarczyc usuwa się chirurgicznie.
Podpis
Opracowała
lek. med. Agnieszka Madej-Pilarczyk
Zakład Endokrynologii, Instytut CMDiK
lek. med. Agnieszka Madej-Pilarczyk
Zakład Endokrynologii, Instytut CMDiK
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -