06 grudnia 2024r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Opis  ->
Prawidłowa częstość wypróżnień waha się od 3 stolców na dobę do 3 stolców na tydzień. Mniej niż 3 wypróżnienia na tydzień, często utrudnione i związane z dyskomfortem, określa się jako zaparcia. Stolce są zwykle suche i twarde.
Objawy  ->
  • Mała częstość wypróżnień, której może towarzyszyć powiększenie obwodu brzucha
  • Twarde stolce
  • Nadmierne parcie podczas wypróżnień
  • Ból lub krwawienie towarzyszące wypróżnieniom
  • Uczucie pełności pomimo wypróżnienia

    Kontaktu z lekarzem wymaga:
  • Zaparcie u osoby, która do tej pory miała regularne wypróżnienia – zmiana normalnego rytmu wypróżnień może stanowić wczesny objaw poważnych chorób przewodu pokarmowego
  • Krew w stolcu
  • Zaparcia występujące naprzemiennie z biegunkami

    Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
    Zaparcie, któremu towarzyszy silny ból brzucha, zatrzymanie wiatrów, ewentualnie gorączka.
  • Przyczyny  ->
  • Picie niedostatecznych ilości płynów
  • Zbyt mała zawartość błonnika w diecie – błonnik zwiększa masę kału oraz wiąże wodę, co prowadzi do formowania miękkiego, łatwo przesuwającego się stolca

    Zaparcie może być objawem innych chorób, takich jak:
  • Depresja
  • Niedoczynność tarczycy
  • Hiperkalcemia (zbyt wysoki poziom wapnia w surowicy)
  • Szczelina odbytu
  • Przewlekła niewydolność nerek
  • Zespoły bólowe kręgosłupa
  • Rak odbytnicy lub okrężnicy
  • Zespół drażliwego jelita

    Czynniki sprzyjające zachorowaniu
  • Stres
  • Długotrwałe leżenie w łóżku
  • Niektóre leki: atropina, blokery kanału wapniowego, beta-blokery, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, narkotyki, żelazo, środki alkalizujące
  • Zapobieganie  ->
  • Przestrzeganie stałej pory wypróżnień (najlepiej rano, godzinę po śniadaniu) – picie ciepłej wody przed śniadaniem może korzystnie stymulować jelita (odruch żołądkowo-jelitowy)
  • Wypijanie odpowiedniej ilości płynów – co najmniej 8 szklanek wody dziennie
  • Dieta obfitująca w błonnik (przeciwwskazana w zwężeniu jelita) – otręby, surowe warzywa i owoce, pieczywo pełnoziarniste, suszone śliwki; należy unikać białego pieczywa, czekolady, kakao, mocnej herbaty
  • Regularnie stosowane ćwiczenia i dobra kondycja fizyczna (pomagają utrzymać prawidłowy rytm wypróżnień)
  • Przebieg  ->
    Zaburzenie to można zwykle wyleczyć, stosując opisane powyżej działania zapobiegawcze. Nadużywanie leków przeczyszczających może prowadzić do utrwalenia złych przyzwyczajeń i powstania zaparcia nawykowego.
    Powikłania  ->
  • Guzki krwawnicze odbytu (hemoroidy)
  • Uzależnienie od środków przeczyszczających
  • Przepuklina spowodowana nadmiernym parciem
  • Wypadanie macicy lub odbytnicy
  • Zespół drażliwego jelita
  • Zaparcie nawykowe
  • Badania  ->
    U pacjentów z zaparciem powinno się wykonać badanie kału na obecność krwi utajonej (badanie przesiewowe w kierunku chorób jelita grubego).
    Wskazane jest też wykonanie badań, które pomogą wyjaśnić, czy zaparcie jest objawem innej choroby:
  • Poziom sodu, potasu i wapnia w surowicy
  • Poziom hormonów tarczycy
  • Ultrasonografia jamy brzusznej
  • Ewentualnie badanie radiologiczne lub endoskopowe jelita grubego
  • Cel leczenia  ->
    Celem leczenia jest uzyskanie prawidłowej częstości wypróżnień.
    Leczenie  ->
    Zalecenia ogólne
  • Należy wdrożyć opisane wcześniej działania zapobiegawcze (patrz: Sposoby zapobiegania)
  • W przypadku zaparcia trwającego 3-4 dni, można zastosować wlewkę doodbytniczą (lewatywę), posługując się dostępnym w aptekach gotowym zestawem.

    Leczenie farmakologiczne
    Leki przeczyszczające należy stosować, gdy postępowanie ogólne nie przynosi efektu. Można je stosować tylko przez krótki czas (ze względu na niebezpieczeństwo nadużywania oraz możliwe działania uboczne).
    Najbezpieczniejsze są leki przeczyszczające działające poślizgowo – parafina, czopki glicerynowe oraz środki zatrzymujące wodę w jelicie (osmotyczne) – laktuloza.
    Nadużywanie leków przeczyszczających prowadzi do przyzwyczajenia, powoduje też obniżenie poziomu potasu w surowicy, z kolei niski poziom potasu nasila zaparcie – tworzy się błędne koło chorobowe.
  • Podpis  ->
    Opracowała
    lek. med. Edyta Zagórowicz

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.