Dławica piersiowa (stabilna), Stabilna choroba wieńcowa

Dusznica bolesna (stabilna) jest postacią choroby niedokrwiennej serca. Głównym objawem jest ból pochodzenia sercowego, umiejscowiony najczęściej za mostkiem, spowodowany niedostatecznym zaopatrzeniem mięśnia sercowego w tlen. Ból pojawia się najczęściej podczas wysiłku fizycznego, w sytuacjach stresowych lub po obfitych posiłkach. U osób zdrowych w takich sytuacjach naczynia wieńcowe (tętnice doprowadzające krew do mięśnia sercowego) rozszerzają się i zwiększają ilość utlenowanej krwi dopływającej do komórek serca. W przypadku zmienionych naczyń wieńcowych, np. w miażdżycy, reakcja taka jest niewystarczająca. W niedotlenionym sercu powstają substancje, które drażnią znajdujące się tam zakończenia nerwowe powodując dolegliwości bólowe.

Ból o charakterze ucisku, ściskania lub pieczenia umiejscowiony zwykle za mostkiem

Ból może promieniować do lewej ręki, barku, żuchwy, szyi, gardła lub do pleców

Charakter bólu może być zmienny, nierzadko może dawać uczucie pociągania, drętwienia ręki i palców lub przypominać dolegliwości żołądkowe (jak podczas niestrawności)

Nagła duszność

Niepokój

Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:

Pojawienie się opisanego bólu po raz pierwszy w życiu

Utrzymywanie się bólu przez 10-15 minut.

Pojawienie się bólu w spoczynku (np. gdy ból spowodował obudzenie się)

Ból silniejszy i dłuższy niż zwykle, który słabo ustępuje lub w ogóle nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny (ból ustępuje zwykle w spoczynku lub po zażyciu nitrogliceryny)

Zwężenie naczyÅ„ wieÅ„cowych – najczęściej w przebiegu miażdżycy

Skurcz naczyń wieńcowych

Zakrzep zamykający światło naczynia

Niektóre choroby, których podłożem nie są zmiany w tętnicach, mogą powodować samoistnie ból dławicowy lub nasilać jego występowanie w przypadku współistnienia choroby wieńcowej. Są to:

Niedokrwistość (anemia), w przebiegu której zbyt mała ilość tlenu jest transportowana we krwi i trafia do komórek serca

Nadczynność tarczycy i współistniejąca tachykardia (zbyt szybkie bicie serca), zwiększające zapotrzebowanie mięśnia serca na tlen

Choroby zastawek serca

Kardiomiopatie (zaburzenia w budowie mięśnia serca)

Czynniki sprzyjajÄ…ce zachorowaniu
Dławica piersiowa może pojawić się również podczas ekspozycji na zimno lub wiatr. Dochodzić wówczas może do skurczu naczyń wieńcowych.
Bóle dławicowe prowokowane są też przez sytuacje stresowe i przemęczenie. Mogą wystąpić podczas przyjmowania niektórych leków, które zawierają substancje kurczące naczynia wieńcowe, jak np. efedryna lub pseudoefedryna, stosowane w kroplach do nosa i preparatach przeciw przeziębieniu.

Unikanie w miarę możliwości sytuacji stresowych lub odpowiednie nastawienie do problemów dnia codziennego poprzez np. psychoterapię, treningi relaksacyjne itp.

JeÅ›li współistniejÄ… takie choroby, jak cukrzyca, nadciÅ›nienie tÄ™tnicze, otyÅ‚ość, niedokrwistość, nadczynność tarczycy – ich odpowiednie leczenie pozwala zmniejszyć czÄ™stość pojawiania siÄ™ dolegliwoÅ›ci bólowych

Unikanie sytuacji, o których wiadomo, że doprowadzają do wystąpienia bólu dławicowego

W przypadku bólów wieńcowych pojawiających się w przebiegu takich chorób, jak niedokrwistość czy nadczynność tarczycy, ich wyleczenie może doprowadzić do ustąpienia dolegliwości.
W przypadku miażdżycy prawidłowy dobór leków pozwala we wczesnym okresie choroby zapobiec nawrotom bólu, jednak gdy proces miażdżycowy postępuje dalej, z czasem może pojawić się potrzeba włączenia większej ilości leków lub podjęcia leczenia kardiochirurgicznego. Podobna sytuacja może mieć miejsce w przypadku bólu wieńcowego pojawiającego się w przebiegu chorób zastawek serca czy kardiomiopatii.

Zawał serca

Zaburzenia rytmu serca

Niewydolność krążenia

Właściwie prowadzone leczenie pozwala uniknąć lub zmniejszyć częstość występowania większości powikłań.

Podstawowym badaniem jest zapis EKG (elektrokardiograficzny – obrazujÄ…cy elektrycznÄ… funkcjÄ™ serca). W przypadku bólu utrzymujÄ…cego siÄ™ (lub nasilajÄ…cego siÄ™) pomimo leczenia wykonuje siÄ™ seryjne badania EKG, rozszerzajÄ…c je o badania biochemiczne krwi. W dalszej kolejnoÅ›ci – zależnie od wyników wczeÅ›niejszych badaÅ„, stanu pacjenta i postÄ™pu choroby – może być wskazana: elektrokardiograficzna lub echokardiograficzna próba wysiÅ‚kowa, próba dobutaminowa, test hiperwentylacji, badanie scyntygraficzne mięśnia sercowego lub koronarografia.

Celem leczenia jest zmniejszenie częstości występowania i nasilenia dolegliwości bólowych. Osiąga się to poprzez odpowiednią farmakoterapię, zapobieganie rozwojowi miażdżycy, leczenie chorób współistniejących, które usposabiają do występowania dolegliwości wieńcowych (nadczynność tarczycy, nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, cukrzyca).

Zalecenia ogólne
W przypadku nieznacznie nasilonego bólu można pozostać w domu i poprzestać na odpoczynku i podaniu nitrogliceryny(podjęzykowo). W przypadku nasilonego bólu należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Aktywność fizyczną należy zmodyfikować tak, aby wywoływany podczas wysiłku ból występował jak najrzadziej. Wykonywanie umiarkowanych wysiłków fizycznych (nie wywołujących dolegliwości bólowych) jest zazwyczaj wskazane, ale należy przedtem zasięgnąć opinii lekarza prowadzącego.
Należy ograniczyć spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego i soli kuchennej oraz zwiększyć spożycie błonnika. Wskazane jest utrzymywanie optymalnej wagi ciała.

Leczenie farmakologiczne
Podstawową zasadą jest zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia serca na tlen (np. poprzez odpoczynek) lub/i zwiększenie ilości dostarczanego do serca tlenu (np. poprzez podanie nitrogliceryny, która powoduje rozszerzenie naczyń wieńcowych).
W przypadku częstego występowania dolegliwości bólowych lub nasilającego się bólu wskazane jest włączenie dodatkowych leków zmniejszających zapotrzebowanie mięśnia serca na tlen, jak beta-blokery czy blokery kanałów wapniowych. Profilaktycznie stosuje się również leki zapobiegające zamknięciu naczynia wieńcowego przez zlepione płytki krwi (np. aspiryna).
W przypadku dramatycznego nasilenia dolegliwości bólowych, kiedy nie ma reakcji na dotychczasowe leczenie, wskazane może być przez pewien czas dożylne podawanie leków (pod ścisłą kontrolą lekarską w warunkach szpitalnych).

W przypadku bardzo zaawansowanej choroby wskazane może być rozszerzenie zwężonej tÄ™tnicy technikÄ… „balonikowania”, z wprowadzeniem wewnÄ™trznego rusztowania do naczynia, czyli tzw. „stentu”. Innym sposobem leczenia może być operacja wszczepienia by-passów, czyli naczyÅ„ omijajÄ…cych zwężony odcinek.

Opracował
lek. med. Wiktor Kuliczkowski