29 marca 2024r.
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
Emedica.pl - Internetowy serwis dla Pacjentów
 
Synonimy  ->
Wady zastawkowe serca
Opis  ->
W sercu człowieka występują cztery zastawki. Pierwsze dwie to dwudzielna, zwana również mitralną, znajdująca się pomiędzy lewym przedsionkiem a lewą komorą oraz trójdzielna - pomiędzy prawym przedsionkiem a prawą komorą. Są to zastawki zapobiegające cofaniu się krwi podczas skurczu serca z komór do przedsionków.
Dwie pozostałe to: zastawka tętnicy płucnej, umiejscowiona w drodze odpływu krwi z prawej komory do tętnicy płucnej; zastawka aortalna, umiejscowiona w drodze odpływu krwi z lewej komory do tętnicy głównej-aorty. Te dwie zastawki zapobiegają cofaniu się krwi wpompowanej do naczyń z powrotem do komór serca.
Praca wszystkich czterech zastawek jest bardzo istotna dla sprawnej i efektywnej czynności serca jako pompy. Wady zastawek mogą być wrodzone lub nabyte w wyniku uszkodzenia ich struktury w przebiegu różnych chorób.
Generalnie, wady w funkcjonowaniu zastawek można podzielić na dwie grupy: niedomykalność zastawek, kiedy płatki zastawek nie do końca hamują wsteczny przepływ krwi oraz zwężenie zastawek, czyli stenozę, kiedy przepływ krwi przez zastawki staje się utrudniony z powodu ich niepełnego otwierania się.
Objawy  ->
Czasem wady zastawkowe, szczególnie w ich wczesnym stadium, przebiegają bez uchwytnych objawów. Pojawiające się objawy nie są charakterystyczne dla konkretnej wady jednej zastawki. Są to:
  • Zmęczenie, osłabienie
  • Bóle dusznicowe (wieńcowe)
  • Zawroty głowy, omdlenia
  • Duszność pojawiająca się podczas wysiłku, czasem nasilająca się przy leżeniu
  • Zaburzenia rytmu serca
  • Duże wahania ciśnienia krwi, zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie krwi
  • Szmery w czasie osłuchiwania serca stetoskopem przez lekarza


  • Kontaktu z lekarzem wymaga:
  • Zdiagnozowana w dzieciństwie wrodzona wada zastawkowa wymagająca regularnej kontroli lekarskiej
  • Pojawienie się lub nasilenie opisanych powyżej objawów u pacjentów ze stwierdzoną wadą zastawkową serca
  • Jakakolwiek infekcja, która w czasie swojego przebiegu lub po wyleczeniu daje powyższe objawy


  • Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
    Nagłe pojawienie się wymienionych objawów, od razu o dużym nasileniu, którym towarzyszy wysoka gorączka, niemiarowa akcja serca, obrzęki i inne objawy niewydolności krążenia.
    Przyczyny  ->
    Wady mogą być wrodzone lub mogą być nabyte w przebiegu: gorączki reumatycznej, choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca, kardiomiopatii, zapalenia wsierdzia, zapalenia mięśnia serca, chorób degeneracyjnych tkanki łącznej, kiły
    Zapobieganie  ->
  • Odpowiednie leczenie infekcji bakteryjnych mogących doprowadzić do wystąpienia gorączki reumatycznej, zapalenia wsierdzia lub zapalenie mięśnia serca
  • Odpowiednie leczenie chorób wymienionych powyżej, mogących doprowadzić do wystąpienia wad zastawkowych
  • Stosowanie do iniekcji dożylnych wyłącznie sterylnych, jednorazowych igieł i strzykawek oraz odpowiednie odkażanie skóry w miejscu wkłucia
  • Przebieg  ->
    W przypadku stwierdzenia wady zastawkowej regularna kontrola lekarska i odpowiednie leczenie pozwala na zmniejszenie uciążliwych objawów, przeciwdziałanie ewentualnym powikłaniom i pomaga w odpowiednim momencie podjąć decyzję o leczeniu chirurgicznym (jeśli okaże się to konieczne).
    Przy braku regularnych kontroli lekarskich i leczenia wady zastawkowe mogą doprowadzić do wystąpienia objawów niewydolności krążenia. Zaniedbane wady zastawkowe nie kwalifikują się często do korekcji chirurgicznej.
    Istotnym problemem jest ciąża u kobiet z wadami serca. Narastające obciążenie układu krążenia, zwłaszcza w drugiej połowie ciąży, może ujawnić wcześniej nie rozpoznaną wadę lub nasilić wcześniej istniejące objawy niewydolności krążenia. Planowanie ciąży jest zwykle dodatkowym argumentem na korzyść decyzji o operacyjnej korekcji wady. Wada zastawkowa serca u kobiet w ciąży wymaga współpracy lekarza położnika z kardiologiem.
    Powikłania  ->
  • Zakażenie lokalizujące się na zastawce, doprowadzające do zaburzeń w jej działaniu i zniszczenia
  • Niewydolność krążenia ze wszystkimi towarzyszącymi jej objawami
  • Groźne dla życia zaburzenia rytmu serca
  • Zgon
  • Badania  ->
    Badania dodatkowe mają na celu stwierdzenie rodzaju wady zastawkowej, ocenę zmian i ewentualne przeciwdziałanie możliwym powikłaniom. Są to:
  • EKG
  • Echokardiografia
  • RTG klatki piersiowej
  • Cewnikowanie serca z pomiarem ciśnień w komorach serca
  • Koronarografia przed planowym zabiegiem kardiochirurgicznym korekcji wady zastawkowej
  • Cel leczenia  ->
    Celem leczenia wad zastawkowych jest przeciwdziałanie wystąpieniu powikłań związanych z nieprawidłową funkcją serca jako pompy, przeciwdziałanie objawom występujących w przebiegu choroby i odpowiednio wczesne wkroczenie z zabiegiem chirurgicznym w celu korekcji wady.
    Leczenie  ->
    Zalecenia ogólne
    W czasie diagnostyki wady zastawkowej serca wskazany jest czasowy pobyt w szpitalu w celu wykonania wszystkich badań specjalistycznych. Kontrole lekarskie mogą odbywać się potem w warunkach ambulatoryjnych.
    Zakres aktywności fizycznej zależy od rodzaju wady i jej zaawansowania. W przypadku ciężkich i zaawansowanych wad, z dołączającymi się objawami niewydolności krążenia, może być konieczne jej ograniczenie. Przy wadach o niewielkim stopniu zaawansowania aktywność fizyczna nie musi być zwykle ograniczana.
    Dieta powinna zawierać małą ilość soli kuchennej i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego.

    Leczenie farmakologiczne
    Leczenie farmakologiczne polega na zapobiegawczym podawaniu antybiotyku przed wszelkimi zabiegami medycznymi, w czasie których dochodzi do krwawienia (np. przed wyrwaniem zęba cza gastrofiberoskopią), stosowaniu leków antyarytmicznych w przypadku zaburzeń rytmu oraz leków poprawiających niewydolność krążenia.
    Po chirurgicznej wymianie zastawki na sztuczną stosuje się leki przeciwdziałające wykrzepianiu się na niej krwi, czyli tzw. antykoagulanty.
    Leczenie operacyjne  ->
    Leczenie operacyjne jest wskazane w przypadku niektórych wad zastawkowych, szczególnie jeśli towarzyszą im objawy niewydolności krążenia. Wymiana zastawki powinna być przeprowadzona również wtedy, jeśli do uszkodzenia zastawki doprowadziła niedawna infekcja bakteryjna.
    Chirurgia zastawek serca polega na korekcji budowy naturalnej zastawki serca, wszczepieniu zastawki zbudowanej z tworzywa sztucznego, z tkanek innych zwierząt lub zastawki pobranej od dawcy.
    Podpis  ->
    Opracował
    lek. med. Wiktor Kuliczkowski

    Nota prawna


    Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.