21 listopada 2024r.
Opis
Nazwa ta oznacza zaburzenia przyswajania składników odżywczych w jelicie cienkim, spowodowane nieprawidłowym trawieniem lub wchłanianiem pokarmów. Efektem tych zaburzeń jest z reguły niska masa ciała oraz niedobory różnych związków, witamin i minerałów.
Objawy
Głównym objawem jest przewlekła biegunka, przy czym wypróżnienia występują z reguły po posiłkach, a z powodu domieszki niewchłoniętego tłuszczu mają przykry zapach i trudno je spłukać w sedesie. Mogą występować bóle brzucha i wzdęcia oraz brak apetytu. Z czasem dochodzi do ubytku masy ciała, pojawia się anemia, osłabienie i przygnębienie. Częste są bóle i kurcze mięśniowe, różnorodne zmiany skórne, tendencja do wypadania włosów.
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Występowanie wymienionych objawów.
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:Obecność luźnych, czarnych (smolistych) stolców
Silne bóle brzucha
Gorączka powyżej 38°C
Pojawienie się obrzęków wokół kostek
Kontaktu z lekarzem wymaga:
Występowanie wymienionych objawów.
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
Przyczyny
Zanim organizm przyswoi substancje odżywcze, musi je strawić, czyli rozłożyć do prostych związków, które są wchłaniane w jelicie cienkim. W trawieniu uczestniczą kwas solny, enzymy produkowane przez trzustkę i jelito oraz powstające w wątrobie kwasy żółciowe. Warunkiem przyswojenia strawionego pokarmu jest dostateczna powierzchnia wchłaniania, czyli, innymi słowy – zdrowe, nieuszkodzone jelito cienkie. Zespół złego wchłaniania może zatem wystąpić jako objaw choroby każdego z wymienionych narządów, jak również u osób po częściowym usunięciu jelita oraz w przypadku zasiedlenia jelita przez nieprawidłową florę bakteryjną. Najczęstsze przyczyny zespołu złego wchłaniania to przewlekłe zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie wątroby, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół krótkiego jelita (u osób po częściowym usunięciu jelita), infekcje pasożytnicze.
Zapobieganie
Najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki jest nadużywanie alkoholu, powinno się go zatem spożywać w umiarkowanych ilościach.
Niekiedy zespół złego wchłaniania jest wynikiem nadużywania środków przeczyszczających; używając takich leków nie wolno dopuszczać do przedłużającej się biegunki.
Niekiedy zespół złego wchłaniania jest wynikiem nadużywania środków przeczyszczających; używając takich leków nie wolno dopuszczać do przedłużającej się biegunki.
Przebieg
Choroba ma najczęściej przewlekły charakter. W większości przypadków wczesne rozpoznanie zespołu złego wchłaniania pozwala włączyć odpowiednie leczenie, aby nie dopuścić do wycieńczenia organizmu. Niekiedy leczenie to (na przykład odpowiednią dietę w celiakii czy przyjmowanie enzymów wraz z posiłkami w przewlekłym zapaleniu trzustki) należy stosować do końca życia.
Powikłania
Badania
Zazwyczaj diagnostykę rozpoczyna się od badania kału, w tym na obecność pasożytów jelitowych. Badania krwi wykażą ewentualne niedobory białka, soli mineralnych i witamin oraz ich następstwa, np. niedokrwistość. Może być potrzebne wykonanie badania radiologicznego górnego odcinka przewodu pokarmowego z kontrastem (tak zwany pasaż przewodu pokarmowego) lub gastroskopii z pobraniem wycinków z dwunastnicy do badania mikroskopowego. Przy podejrzeniu zapalenia trzustki wykonuje się USG jamy brzusznej.
Cel leczenia
U wszystkich chorych: łagodzenie objawów, uzupełnienie niedoborów wyżej wymienionych substancji. Ponadto: eliminacja pasożytów lub bakterii w przypadku infekcji, uzupełnienie brakujących enzymów u osób z zaburzeniami trawienia, unikanie szkodliwych składników pokarmowych u chorych na celiakię.
Leczenie
Zalecenia ogólne
Przy łagodnych objawach choroby leczenie prowadzi się w domu, a pobyt w szpitalu jest konieczny, jeśli doszło do znacznego odwodnienia lub wyniszczenia organizmu. Jeśli jest to możliwe, likwiduje się przyczynę złego wchłaniania oraz uzupełnia brakujące składniki pokarmowe. Czasami zachodzi potrzeba dożylnego podawania żelaza, białka i witamin. Odpowiednia dieta ma duże znaczenie, a jej rodzaj (np. beztłuszczowa, bezglutenowa itd.) zależy od przyczyny dolegliwości i powinien być określony przez lekarza lub współpracującego z nim dietetyka. Nie ma żadnych ograniczeń dotyczących aktywności fizycznej.
Leczenie farmakologiczneAntybiotyki lub leki przeciwpasożytnicze w przypadku zakażeń
Żelazo, witaminy z grupy B, witaminy A, E i K lub inne składniki odżywcze, w zależności od stwierdzonych niedoborów
Preparaty zawierające enzymy trzustkowe w przewlekłym zapaleniu trzustki
Leki przeciwzapalne w chorobie Leśniowskiego-Crohna
Przy łagodnych objawach choroby leczenie prowadzi się w domu, a pobyt w szpitalu jest konieczny, jeśli doszło do znacznego odwodnienia lub wyniszczenia organizmu. Jeśli jest to możliwe, likwiduje się przyczynę złego wchłaniania oraz uzupełnia brakujące składniki pokarmowe. Czasami zachodzi potrzeba dożylnego podawania żelaza, białka i witamin. Odpowiednia dieta ma duże znaczenie, a jej rodzaj (np. beztłuszczowa, bezglutenowa itd.) zależy od przyczyny dolegliwości i powinien być określony przez lekarza lub współpracującego z nim dietetyka. Nie ma żadnych ograniczeń dotyczących aktywności fizycznej.
Leczenie farmakologiczne
Podpis
Opracowała
lek. med. Edyta Zagórowicz
lek. med. Edyta Zagórowicz
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -