23 listopada 2024r.
Opis
Jest to nagłe pogorszenie czynności wydalniczej nerek prowadzące do zatrucia ustroju przez gromadzące się końcowe produkty metabolizmu. Przebieg choroby zależy od przyczyny, która spowodowała ostrą niewydolność nerek oraz stopnia upośledzenia ich czynności. Zwykle kończy się wyleczeniem.
Objawy
Osoby z rozwijającą się niewydolnością nerek demonstrują zazwyczaj następujące objawy:
Zmniejszenie ilości oddawanego moczu poniżej 300 ml na dobę
Osłabienie, uczucie zmęczenia, zaburzenia koncentracji, bóle głowy
Obrzęki w przypadku towarzyszącego przewodnienia ustroju
Duszność
Brak łaknienia, nudności i wymioty, biegunka
Świąd skóry
Drobne wybroczyny na skórze (plamica)
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:Pojawienie się drgawek (może świadczyć o obrzęku mózgu)
Pojawienie się duszności
Narastanie obrzęków
Pojawienie się bólów mięśni
Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:
Przyczyny
Do zablokowania czynności wydalniczej nerek może dochodzić w przebiegu takich chorób, jak:
Wstrząs pokrwotoczny (uraz, odklejenie łożyska u ciężarnej)
Rozległe oparzenie
Posocznica (uogólniona ciężka infekcja)
Ciężka niewydolność krążenia
Przetoczenie krwi niezgodnej grupy
Zespół zmiażdżenia (rozległe uszkodzenie mięśni)
Ciężkie ostre zapalenie trzustki
Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek
Szpiczak mnogi
Choroby naczyń zaopatrujących nerki, co prowadzi do ich zamknięcia
Zatkanie obu moczowodów (np. przez kamienie w przebiegu kamicy nerkowej) lub cewki moczowej (u mężczyzn z powodu powiększenia prostaty, u kobiet z powodu guzów macicy)
Zatrucie grzybami lub metalami ciężkimi
Niewydolność nerek może także wystąpić:Po stosowaniu niektórych leków uszkadzających nerki
Po badaniach radiologicznych wymagających podania dużej dawki kontrastu (np. koronarografia)
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Częstość występowania choroby jest większa u osób: Z jedną nerką
Z uszkodzeniem nerek w przebiegu większości przewlekłych chorób tego narządu (np. nefropatii cukrzycowej, przewlekłych kłębuszkowych zapaleń nerek)
Bezpośrednio po zabiegach operacyjnych
Niewydolność nerek może także wystąpić:
Czynniki sprzyjające zachorowaniu
Częstość występowania choroby jest większa u osób:
Zapobieganie
Wczesne wykrycie i podjęcie prawidłowego leczenia łagodzi przebieg choroby.
Przebieg
Przebieg i postępowanie lecznicze są zależne od choroby podstawowej, która doprowadziła do ostrej niewydolności nerek. Typowo po okresie bezmoczu trwającym od kilku dni do kilku tygodni zaczyna wzrastać ilość oddawanego moczu, a ilość szkodliwych substancji w organizmie zmniejsza się. W części przypadków w okresie anurii (bezmoczu) konieczne jest leczenie nerkozastępcze (dializoterapia). W szczytowym okresie ilość oddawanego moczu może osiągnąć 6 litrów na dobę, po czym następuje normalizacja czynności nerek i powrót do zdrowia.
U niektórych chorych czynność nerek nie poprawia się i konieczne jest stałe leczenie nerkozastępcze.
Śmiertelność w ostrej niewydolności nerek zależy od choroby podstawowej.
U niektórych chorych czynność nerek nie poprawia się i konieczne jest stałe leczenie nerkozastępcze.
Śmiertelność w ostrej niewydolności nerek zależy od choroby podstawowej.
Powikłania
Badania
Rozpoznanie zazwyczaj jest ustalane w oparciu o stwierdzenie narastania stężenia kreatyniny w surowicy w kolejnych oznaczeniach. Zazwyczaj rozpoznanie ostrej niewydolności nerek wymaga hospitalizacji.
Lekarz może zalecić wykonanie innych badań krwi, takich jak: OB, morfologia, stężenie sodu, potasu, mocznika, glukozy, elektroforezy białka, gazometrii, jak również badań moczu, badania ultrasonograficznego nerek, ewentualnie tomografii komputerowej, badanie elektrokardiograficzne (EKG), a w szczególnych przypadkach urografii (badanie dróg moczowych po dożylnym podaniu kontrastu), arteriografii (badanie kontrastowe naczyń) lub biopsji nerkowej. W każdym przypadku konieczna jest ścisła kontrola ilości wypijanych płynów oraz pomiar ilości wydalanego moczu. Należy również odnotowywać poranną wagę – jej szybki wzrost świadczy o zatrzymywaniu płynów w organizmie.
Lekarz może zalecić wykonanie innych badań krwi, takich jak: OB, morfologia, stężenie sodu, potasu, mocznika, glukozy, elektroforezy białka, gazometrii, jak również badań moczu, badania ultrasonograficznego nerek, ewentualnie tomografii komputerowej, badanie elektrokardiograficzne (EKG), a w szczególnych przypadkach urografii (badanie dróg moczowych po dożylnym podaniu kontrastu), arteriografii (badanie kontrastowe naczyń) lub biopsji nerkowej. W każdym przypadku konieczna jest ścisła kontrola ilości wypijanych płynów oraz pomiar ilości wydalanego moczu. Należy również odnotowywać poranną wagę – jej szybki wzrost świadczy o zatrzymywaniu płynów w organizmie.
Cel leczenia
Leczenie
Zalecenia ogólne
W okresie anurii zazwyczaj konieczne jest ograniczenie ilości przyjmowanych płynów, aby nie dopuścić do przewodnienia.
Zalecana jest dieta bogatowęglowodanowa z mniejszą ilością białka (ograniczenie spożycia mięsa, wędlin, serów) oraz świeżych owoców i jarzyn. W okresie wzrostu ilości oddawanego moczu może pojawić się konieczność przyjmowania znacznej ilości płynów (do 4 litrów na dobę).
Wskazane jest ograniczenie aktywności fizycznej – leżenie w łóżku.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie jest uzależnione od przyczyny – choroby leżącej u podłoża ostrej niewydolności nerek.
W wielu przypadkach podaje się leki moczopędne i antybiotyki.
W okresie anurii zazwyczaj konieczne jest ograniczenie ilości przyjmowanych płynów, aby nie dopuścić do przewodnienia.
Zalecana jest dieta bogatowęglowodanowa z mniejszą ilością białka (ograniczenie spożycia mięsa, wędlin, serów) oraz świeżych owoców i jarzyn. W okresie wzrostu ilości oddawanego moczu może pojawić się konieczność przyjmowania znacznej ilości płynów (do 4 litrów na dobę).
Wskazane jest ograniczenie aktywności fizycznej – leżenie w łóżku.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie jest uzależnione od przyczyny – choroby leżącej u podłoża ostrej niewydolności nerek.
W wielu przypadkach podaje się leki moczopędne i antybiotyki.
Leczenie operacyjne
W przypadku zaburzeń w odpływie moczu (np. w przebiegu kamicy nerkowej) może być konieczne leczenie zabiegowe obejmujące wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego (tzw. cewnikowanie pęcherza) lub do moczowodu poprzez cewkę moczową (tzw. sondowanie moczowodów), nakłucie nerki z odprowadzeniem moczu poprzez pozostawiony w nerce cewnik, czy zabieg operacyjny.
Leczenie zabiegowe może również być konieczne przy nagłym zatkaniu tętnicy nerkowej.
Leczenie zabiegowe może również być konieczne przy nagłym zatkaniu tętnicy nerkowej.
Podpis
Opracował
dr n. med. Jerzy Chudek
dr n. med. Jerzy Chudek
Nota prawna
Prezentowane strony mają charakter edukacyjny. Ogólne informacje na temat chorób i zasad postępowania w żadnym stopniu nie zastępują fachowej porady lekarskiej. Pomimo rygorystycznego przestrzegania ogólnie przyjętych zasad tworzenia serwisów medycznych ustalonych przez Health on the Net Foundation i weryfikacji prezentowanych treści przez uznane Autorytety medyczne, twórcy serwisu nie biorą żadnej odpowiedzialności, ani pośredniej ani bezpośredniej, za sposób wykorzystania i interpretowania informacji zawartych w serwisie.
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej -